Członkowie Dobromiejskiego Stowarzyszenia Ludzi Aktywnych PASJA postanowili poznać region historycznej krainy Warmii w którym mieszkają. Dwanaście lat temu po raz pierwszy wyjechali „Granicami Warmii”. Było to wyjazd w dniu 31 sierpnia 2013 roku do Bałd, Klebarka Wielkiego i Giław. Przewodnikiem naszym był Warmiak , orędownik warmińskości, znakomity gawędziarz i wspaniały człowiek – Edward Cyfus. Pan Edward był pisarzem, regionalistą i strażnikiem tożsamości Warmii. Propagował gwarę warmińską, pisał o losach Warmiaków, popularyzował lokalne zwyczaje i historię regionu. Dzięki jego zaangażowaniu gwara warmińska została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. To on uświadomił nam jak ważna w historii Polski była Warmia. Dokumentował wydarzenia i miejsca ważne dla Warmii. Jednym z tych miejsc są „Wrota Warmii” w miejscowość Bałdy, na granicy Warmii gdzie witano i oddawano hołd nowym biskupom wkraczającym na Warmię. Z jego inicjatywy powstał Szlak Biskupi na którym uwiecznił wszystkich biskupów warmińskich. Corocznie w Bałdach na początku lipca odtwarzana jest inscenizacja przywitania biskupa. Czas spędzony z Edwardem Cyfusem wspominamy jako dar losu. Z pasją opowiadał nam o niełatwej historii Warmiaków, pochwalił się swoimi książkami i muzeum w Giławach. Dziękowaliśmy za życzliwość, autentyczność, profesjonalizm, interesujące gawędy i humor a ON nam za podjęty temat. Zachęceni i „zaszczepieni” przez pana Edwarda historią Warmii corocznie organizujemy wyjazdy „Granicami Warmii”. W ostatnią niedzielę sierpnia wyjechaliśmy po raz dwunasty. Podczas corocznych wyjazdów poznawaliśmy na nowo wydawałoby się znane nam już wszystkie dwanaście miast warmińskich: Frombork, Braniewo, Pieniężno, Orneta, Lidzbark Warm, Bisztynek, Reszel, Jeziorany, Barczewo, Dobre Miasto, Olsztyn i Biskupiec. Zwiedzaliśmy też Stoczek Klasztorny, Wozławki, Chwalęcin, Gietrzwałd, Mingajny, Krosno, Pierzchały. Czasami wyjeżdżaliśmy też poza granice, min do Świętej Lipki, Olsztynka, Grunwaldu, Bartoszyc, Kętrzyna, Gierłoży czy Elbląga. W ostatnią niedzielę sierpnia wyjechaliśmy do ostatniego miasta warmińskiego w którego nie zwiedzaliśmy – do Biskupca. Przygotowując ten wyjazd planowaliśmy spotkanie z Edwardem Cyfusem, w jego muzeum w Giławach, ponieważ chcieliśmy podzielić się wrażeniami z wyjazdów i porozmawiać o Warmii. Zamierzaliśmy też pogratulować prestiżowej nagrody im. Oskara Kolberga za zasługi „ W rozwoju kultury ludowej”. Niestety w dniu i 31 maja 2025 r. Pan Edward Cyfus zmarł . Ogromna strata dla naszego regionu.
W Biskupcu w niedzielę 31 sierpnia czekał na nas Pan Krzysztof Kowalski – niestrudzony dokumentalista biskupieckiej historii i znakomity przewodnik. Zaprowadził nas do kościoła św. Jan Chrzciciela i opowiedział jego historię. Zostawił nas na mszy św., którą koncelebrował nasz przewodnik duchowy – ks. Marek Proszek z Głotowa. Po mszy św. ponownie przejął nas Pan Krzysztof i oprowadził nas po bardzo ładnym centrum miasta, opowiedział ciekawe historie związane z miastem i znanymi osobami. Zapoznał nas z miastem, jego historią i muzeum aparatów fotograficznych. Biskupiec nie posiada zabytków, ale ma się czym się pochwalić dzięki działalności Pana Krzysztofa, który m.in. upamiętnił na kamiennych tablicach osoby ważne dla Biskupca. Część osób weszło na wieżę widokową kościoła. Wszyscy uczestnicy otrzymali foldery promujące Biskupiec. Podziękowaliśmy Panu Krzysztofowi za życzliwość jaką nas otoczył i za niezwykłą energię, którą nam przekazał. Tego dnia zajechaliśmy jeszcze do „Barczewskiej synagogi”. Tam przywitała nas serdecznie gospody – Krystyna Szter. Poświęciła nam blisko dwie godziny, przybliżając bardzo szczegółowo historię synagogi. Opowiedziała też o jej remoncie i otoczenia, który trwa już prawie cztery lata. Byliśmy ciekawi efektów , ponieważ wizytowaliśmy ten obiekt przed remontem. Pani Krysia pozyskała na ten cel 3 mln złotych. Zadowolona jest z tego co już wyremontowano. Chciałaby aby Barczewska synagoga była miejscem spotkań wielu kultur i narodowości. Podziękowaliśmy za poświęcony czas i smaczne nalewki. Miłym zaskoczeniem było pytanie 4-letniego Ignasia do Pani Krysi czy jest królową, bo ma złotą opaskę i kolorowe szaty.
Podsumowując wszystkie dwanaście wyjazdów projektu, jesteśmy zadowoleni
z efektów, ponieważ wiemy więcej w jak pięknym i ważnym historycznie miejscu mieszkamy. Wyjazdy były też okazją do integracji członków stowarzyszenia PASJA i od kilku lat członków Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego POJEZIERZE oddział w Dobrym Mieście. Każdy wyjazd ma też swój duchowy wymiar, ponieważ bierze w nich udział ksiądz dr Marek Proszek- proboszcz parafii Najświętszego Zbawiciela i św Floriana w Głotowie oraz kustosz sanktuarium Najświętszego Sakramentu w Głotowie. Wszystkie wyjazdy planujemy w niedzielę
i rozpoczynamy mszą świętą. Ksiądz Marek modli się za nas podczas mszy św. Poza tym dzieli się z nami swoją historyczną wiedzą i dobrym humorem. Przez ostatnie dwanaście lat poznaliśmy ciekawą i bogatą historię Warmii, jej zabytki, ludzi
i wydarzenia. Pozostało jeszcze wiele ciekawych miejsc w granicach historycznej krainy Warmii, które warto odwiedzić.
